دراپ فوت چیست ؟
دراپ فوت یا افتادگی پا، یکی از اختلالات حرکتی است که در آن فرد نمی تواند بخش جلویی پا (پنجه) را هنگام راه رفتن به درستی بالا بیاورد. این مشکل معمولاً به دلیل ضعف یا فلج عضلات جلوی ساق پا یا آسیب به عصب پرونئال رخ می دهد. نتیجه ی این اختلال، کشیده شدن انگشتان پا روی زمین و ایجاد الگوی راه رفتن غیرطبیعی است. این عارضه می تواند نشانه ای از بیماری های عصبی یا آسیب های نخاعی نیز باشد و نیازمند بررسی تخصصی است. جهت بررسی خدمات فیزیوتراپی در قزوین کلیک کنید.تحلیل علمی آناتومی و فیزیولوژی افتادگی پا
در افتادگی مچ پا، هماهنگی میان سیستم عصبی، عضلات و مفاصل دچار اختلال می شود که درک دقیق آن نیازمند بررسی علمی آناتومی و فیزیولوژی پا است. عضله تیبیالیس قدامی: این عضله، اصلی ترین عامل بلند کردن پنجه پا است و در جلوی ساق قرار دارد؛ ضعف آن افتادگی مچ را ایجاد می کند. عصب پرونئال عمقی: این عصب حرکتی از عصب سیاتیک منشأ می گیرد و مسئول فعال سازی عضلات دورسال فلکسور در هنگام گام برداشتن است. عصب پرونئال سطحی: گرچه نقش عمده آن حسی است اما در عملکرد عضلات جانبی ساق که به تعادل کمک می کنند نیز مشارکت دارد. تاندون ها و رباط های مچ پا: این ساختار های پیوندی، نقش مهمی در ثبات و کنترل حرکات پا دارند و آسیب دیدگی آن ها موجب کاهش عملکرد حرکتی می شود. مفصل مچ پا: مفصل مچ پا، محل اتصال استخوان های ساق و پا است که حرکت های بالا و پایین بردن پا را امکان پذیر می سازد.
مهم ترین علل و عوامل خطر دراپ فوت
این عارضه به طور معمول در اثر آسیب به عصب، عضله یا ساختار های مغزی و نخاعی رخ می دهد. عوامل مختلفی به تنهایی یا به صورت ترکیبی می توانند منجر به این مشکل شوند.|
علت یا عامل خطر |
توضیحات |
| آسیب به عصب پرونئال | ناشی از ضربه، فشار یا نشستن طولانی مدت با پاهای ضربدری |
| نوروپاتی دیابتی | در دیابت کنترل نشده، اعصاب محیطی به ویژه در پاها آسیب می بینند |
| رادیکولوپاتی کمری | فشردگی ریشه های عصبی کمری بر اثر فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی |
| آسیب به عصب سیاتیک | آسیب در ناحیه باسن یا ران می تواند عملکرد عصب پرونئال را مختل کند |
| وجود کیست یا تومور در مسیر عصب | باعث فشار موضعی بر عصب و اختلال عملکرد آن می شود |
| سکته مغزی | اگر ناحیه کنترل کننده حرکت پا در مغز آسیب ببیند، ممکن است دراپ فوت ایجاد شود |
| بیماری هایی مانند MS، CP، پارکینسون | این بیماری ها باعث اختلال در کنترل عضلات پا می شوند |
| آسیب نخاعی | آسیب به بخش هایی از نخاع که مسئول حرکت پا هستند |
| دیستروفی عضلانی | نوعی بیماری ارثی با ضعف پیشرونده عضلات پا |
| ضعف یا پارگی عضلات دورسال فلکسور | ناشی از صدمات ورزشی یا تحلیل عضلات در سالمندان |
| بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس | این بیماری‌ها می‌توانند اعصاب محیطی را درگیر کنند. |
| بیماری شارکو ماری توث یا نوروپاتی محیطی | آسیب به اعصاب محیطی به دلیل عوامل ژنتیکی یا اکتسابی |
| نشستن طولانی مدت یا کم تحرکی | باعث کاهش قدرت عضلات ساق پا و فشار مداوم بر عصب می شود |
| شغل های ایستاده یا نشسته‌ی مداوم | افزایش خطر آسیب به عصب پرونئال به واسطه فشردگی یا جریان خون ضعیف |
| جراحی لگن یا زانو | احتمال آسیب عصب پرونئال در حین جراحی |
| ساختار غیرطبیعی استخوان ها یا مفاصل پا | باعث فشار مزمن بر عصب ها و مستعد کننده دراپ فوت می شود |
| انحرافات مادرزادی در پا یا مچ | می تواند از کودکی یا نوجوانی فرد را در معرض این اختلال قرار دهد |
| کفش نامناسب یا فشرده کننده | فشردگی مداوم عصب پرونئال در نتیجه کفش های تنگ یا نامناسب |
بررسی علائم بالینی و درجات مختلف دراپ فوت
دراپ فوت یکی از اختلالات حرکتی مهم است که با علائمی مانند ناتوانی در بالا آوردن جلوی پا، کشیده شدن انگشتان روی زمین، الگوی راه رفتن استپجیک، ضعف عضلات جلوی ساق، بی حسی و احساس عدم تعادل همراه است. شدت این عارضه در سه درجه خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی می شود. در نوع خفیف، بیمار توانایی نسبی در دورسال فلکشن دارد اما به سرعت خسته می شود؛ در نوع متوسط برای جلوگیری از کشیده شدن پا روی زمین، نیاز به بلند کردن غیر طبیعی زانو دارد و در نوع شدید، کنترل حرکتی پا تقریباً به طور کامل از بین می رود. جهت بررسی فیزیوتراپی مچ و پا در قزوین کلیک کنید.
نحوه تشخیص دراپ فوت
تشخیص افتادگی پا نیازمند ترکیبی از معاینه بالینی دقیق و استفاده از ابزار های پیشرفته تشخیصی است تا علت اصلی اختلال به درستی شناسایی و درمان مناسب آغاز شود.معاینه فیزیکی و بررسی شرح حال کامل بیمار
- ارزیابی قدرت عضلات دورسی فلکسور عضلات مسئول بالا بردن پا
- بررسی حس پوستی در ناحیه پشتی پا و بین انگشتان
- آزمایش واکنش های عصبی مانند رفلکس کشکک و تاندون آشیل
تصویربرداری های تشخیصی
- عکس رادیولوژی (X-ray): بررسی شکستگی، ناهنجاری های استخوانی یا علائم آرتروز
- تصویربرداری (MRI): ارزیابی آسیب دیدگی اعصاب، عضلات یا احتمال وجود ضایعات نخاعی
بررسی های الکتروفیزیولوژیک
- الکترومیوگرافی (EMG): تعیین عملکرد عضلات و بررسی وجود ضایعه عصبی
- مطالعه هدایت عصبی (NCS): بررسی میزان و محل دقیق آسیب در هدایت پیام های عصبی
آزمایش های تکمیلی در موارد خاص
- آزمایش خون: بررسی دیابت یا علائم التهابی خاص
- بررسی مایع مغزی-نخاعی: در صورت احتمال بیماری هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس
روش های موثر درمان دراپ فوت و بهبود حرکت پا
درمان دراپ فوت (Drop Foot) به منظور بازگرداندن حرکت طبیعی پا و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می شود. این مشکل معمولاً به دلیل آسیب عصبی، سکته مغزی، آسیب نخاعی یا بیماری های عضلانی عصبی ایجاد می شود.فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی
یکی از پایه ای ترین روش های درمان دراپ فوت، فیزیوتراپی تخصصی است. تمرینات کششی و تقویتی می توانند به افزایش قدرت عضلات ساق پا و بهبود کنترل حرکتی کمک کنند. تمرین هایی مانند بالا آوردن انگشتان پا، کشش عضلات ساق و تمرینات تعادلی از جمله تکنیک های رایج هستند.استفاده از بریس یا ارتز (AFO)
ارتز مخصوص دراپ فوت، نوعی وسیله کمکی است که به ساق و مچ پا بسته می شود تا از افتادن پا هنگام راه رفتن جلوگیری کند. این ابزار نقش مهمی در جلوگیری از زمین خوردن و بهبود الگوی حرکتی دارد.الکتروتراپی و تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES)
تحریک الکتریکی با هدف فعال سازی عضلات دچار ضعف یا فلج شده از جمله انواع روش های فیزیوتراپی مدرن برای درمان دراپ فوت است. این تکنیک به بازآموزی حرکات طبیعی کمک کرده و می تواند عملکرد عصب آسیب دیده را بهبود دهد. جهت بررسی انواع فیزیوتراپی در قزوین کلیک کنید
