دررفتگی مفصل شانه چیست؟
دررفتگی مفصل شانه یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها در بین ورزشکاران و افراد فعال است. این نوع آسیب به دلیل ساختار پیچیده و حساس مفصل شانه و همچنین حرکات گسترده‌ای که این مفصل انجام می‌دهد، به راحتی ممکن است اتفاق بیفتد. دررفتگی مفصل شانه به معنای جابجایی استخوان‌های تشکیل‌دهنده این مفصل از موقعیت طبیعی خود است و می‌تواند به شدت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. ما از کلینیک فیزیوتراپی هیوا امروز در این مقاله، به بررسی جامع دررفتگی مفصل شانه ، علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان، و همچنین نکات پیشگیری از این نوع آسیب خواهیم پرداخت.
از دیگر خدمات فیزیوتراپی هیوا: فیزیوتراپی دست در قزوین
علائم دررفتگی مفصل شانه
دررفتگی شانه معمولاً با مجموعه‌ای از علائم واضح و مشخص بروز می‌کند که بلافاصله پس از آسیب قابل مشاهده هستند:
نشانه های عمومی دررفتگی شانه عبارتند از:
- تغییر شکل ظاهری شانه: شانه آسیب‌دیده پایین‌تر می‌افتد یا برجستگی غیرعادی پیدا می‌کند.
- درد شدید و تیز: به‌خصوص هنگام حرکت یا لمس شانه.
- تورم و کبودی: در ناحیه اطراف مفصل شانه.
- ناتوانی در حرکت دادن بازو یا شانه: فرد نمی‌تواند بازوی خود را بالا ببرد یا بچرخاند.
علائم عصبی و عروقی احتمالی:
در برخی موارد، دررفتگی مفصل شانه می‌تواند باعث فشار بر اعصاب یا عروق شود:
- بی‌حسی یا گزگز در بازو، انگشتان یا ناحیه گردن
- ضعف عضلانی یا ناتوانی در گرفتن اشیاء
- اسپاسم عضلات اطراف شانه
- کاهش نبض، سردی دست یا تغییر رنگ انگشتان (در صورت آسیب به رگ‌های زیر بغل)
برای اطلاعات بیشتر: فیزیوتراپی شانه در بیماران دیابتی
علائم دررفتگی مفصل شانه در نوزادان و کودکان
گرچه دررفتگی مفصل شانه در نوزادان و خردسالان نسبت به بزرگسالان کمتر اتفاق می‌افتد، اما همچنان می‌تواند به‌خصوص در هنگام زایمان سخت، افتادن یا کشیده‌شدن دست، بروز کند.
- درد و بی‌قراری هنگام لمس یا حرکت دست کودک
- قرمزی، تورم یا گرم‌شدن شانه آسیب‌دیده
- کاهش یا عدم حرکت دست آسیب‌دیده
- گریه مداوم به‌دلیل ناراحتی یا درد پنهان
- ظاهر نامتقارن شانه‌ها
نکته: در صورت مشاهده هرگونه نشانه غیرطبیعی در شانه یا بازوی کودک، فوراً به پزشک متخصص ارتوپدی یا اطفال مراجعه کنید. بی‌توجهی می‌تواند به آسیب‌های دائمی مفصل یا عصب منجر شود.
علت دررفتگی مفصل شانه
دررفتگی مفصل شانه یکی از مشکلات شایع به ویژه نزد ورزشکاران و افرادی است که فعالیت‌های بدنی زیادی دارند. یکی از علل اصلی دررفتگی مکرر شانه، بروز ضایعه‌ای به نام “هیل ساکس” است. این ضایعه به دنبال ضربه‌های شدید یا سقوط‌ها به شانه و استخوان بازو رخ می‌دهد و موجب ناپایداری و احتمال بالای دررفتگی مجدد شانه می‌شود.
افرادی که قبلاً دچار دررفتگی شانه شده‌اند، به دلیل ضعیف شدن ساختارهای حمایتی و اطراف مفصل شانه، بیش از دیگران مستعد تجربه مجدد این مشکل هستند. به‌ویژه اگر این افراد با آسیب‌دیدگی “هیل ساکس” مواجه شوند، خطر دررفتگی مجدد شانه آن‌ها به طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، هر ضربه کوچکی می‌تواند باعث تکرار دررفتگی شانه شود.
این مشکل به خصوص پس از آسیب‌های شدید ورزشی، سقوط از ارتفاع یا تصادفات اتومبیل رایج است. در این موارد، اگر شانه به سمت جلو دررفته باشد و سر استخوان بازو از مفصل گلنوئید خارج شده باشد، احتمال بروز ضایعه هیل ساکس افزایش می‌یابد. این ضایعه می‌تواند به علت اصلی دررفتگی‌های مکرر شانه تبدیل شود.
انواع دررفتگی مفصل شانه
بر اساس جابجایی سر استخوان بازو، دررفتگی شانه در سه حالت اصلی رخ می‌دهد: جلو، پشت و پایین. در بیش از ۹۰٪ موارد، دررفتگی به جلو اتفاق می‌افتد.
- دررفتگی قدامی : در این حالت، بازو از بدن دور شده و به سمت خارج می‌چرخد، در حالی که چرخش داخلی محدود می‌شود. معمولاً این نوع دررفتگی مفصل شانه در نتیجه سوانح یا حرکات اختیاری رخ می‌دهد.
- دررفتگی خلفی : در این وضعیت، بازو به بدن نزدیک می‌شود و به سمت داخل می‌چرخد، با محدودیت در چرخش خارجی. این نوع دررفتگی مفصل شانه معمولاً در حین حرکات غیرارادی شانه مانند تشنج یا برق‌گرفتگی اتفاق می‌افتد.
از دیگر خدمات فیزیوتراپی هیوا : فیزیوتراپی زانو و لگن در قزوین
برای تشخیص دررفتگی مفصل شانه از چه روش هایی استفاده می شود؟
تشخیص دررفتگی شانه معمولاً با بررسی کامل تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و انجام تست های تصویربرداری مانند MRI یا رادیولوژی انجام می شود. اهمیت این ارزیابی ها در آن است که بر اساس نتایج آن ها می توان شدت آسیب، نوع دررفتگی و بهترین روش درمان را تعیین کرد. تشخیص دقیق نه تنها به کنترل بهتر درد و التهاب کمک می کند، بلکه نقش مهمی در پیشگیری از عود مجدد و بهبود کامل عملکرد شانه ایفا می کند. از جمله مواردی که برای تشخیص دررفتگی شانه می توان به موارد زیر اشاره داشت.
1. تاریخچه پزشکی
- توضیحات بیمار: پزشک برای تشخیص دقیق دررفتگی شانه، با بیمار درباره جزئیات حادثه یا فعالیتی که منجر به آسیب شده گفت وگو می کند. این شامل بررسی زمان بروز آسیب، محل دقیق درد، شدت علائم و سوابق قبلی آسیب یا دررفتگی شانه است.
- علائم همراه: پزشک همچنین علائمی مانند بی حسی، ضعف عضلانی یا تورم را بررسی می کند تا شدت آسیب و نوع دررفتگی را بهتر تشخیص دهد.
2. معاینه فیزیکی
- بازرسی بصری: پزشک شانه و بازوی بیمار را برای بررسی علائمی مانند تغییر شکل، تورم، کبودی و وضعیت غیرطبیعی مفصل ارزیابی می کند.
- لمس و فشار: پزشک با لمس دقیق شانه، وضعیت قرارگیری استخوان ها و وجود هرگونه درد یا حساسیت غیرعادی را بررسی می کند.
- آزمون های حرکتی: پزشک از بیمار می خواهد بازو و شانه اش را حرکت دهد تا دامنه حرکتی، درد یا محدودیت های احتمالی را ارزیابی کند.
3. تست های تصویربرداری
- رادیوگرافی: رادیوگرافی یکی از ابتدایی ترین و پرکاربردترین روش های تصویربرداری برای تشخیص دررفتگی شانه است. این روش به پزشک امکان می دهد موقعیت استخوان ها، شکستگی ها و آسیب های همراه را به وضوح بررسی کند.
- ام آر آی: ام آر آی ابزاری دقیق برای بررسی بافت های نرم مانند رباط ها، تاندون ها و غضروف هاست و در تشخیص آسیب های همزمان بسیار مؤثر عمل می کند.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن یک روش دقیق تصویربرداری است که برای مشاهده جزئیات بیشتر ساختار استخوان ها و مفصل شانه استفاده می شود و در موارد پیچیده یا برنامه ریزی جراحی کاربرد دارد.
- سونوگرافی: در برخی موارد، سونوگرافی برای بررسی بافت های نرم و تشخیص آسیب های تاندون ها و عضلات شانه مورد استفاده قرار می گیرد.
اهمیت تشخیص دقیق دررفتگی مفصل شانه
تشخیص دقیق و زودهنگام دررفتگی شانه اهمیت زیادی دارد، از جمله اهمیت تشخیص دقیق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از عوارض: تشخیص زودهنگام دررفتگی شانه می تواند از بروز عوارضی مانند ناپایداری مزمن، آسیب عصبی و کاهش دامنه حرکتی جلوگیری کرده و روند درمان را تسهیل کند.
- برنامه ریزی درمان: تشخیص دقیق به پزشک این امکان را می دهد تا بهترین برنامه درمانی شامل جااندازی، فیزیوتراپی و در موارد ضروری، جراحی را انتخاب کند.
- بازتوانی مؤثر: تشخیص دقیق زمینه ساز تدوین برنامه بازتوانی مؤثر برای تقویت عضلات شانه و بهبود دامنه حرکتی آن خواهد بود.
درمان دررفتگی مفصل شانه
اگر دررفتگی مفصل شانه تشخیص داده شود، پزشک استخوان بازو را با دقت به داخل حفره شانه بازگردانده و تراز صحیح را برقرار می‌کند، فرآیندی که به (کاهش بسته) معروف است و نیاز به جراحی ندارد. اگر اسپاسم عضلانی هنوز شروع نشده باشد، ممکن است نیازی به داروهای مسکن نباشد، هرچند پزشک ممکن است از یک عامل بی‌حس‌کننده استفاده کند. پس از بازگشت شانه به جای خود، درد شدید تقریباً بلافاصله کاهش می‌یابد. برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن این فرآیند، پزشک ممکن است یک اشعه ایکس دیگر تجویز کند.
بعد از بازگشت شانه به جای خود، ممکن است نیاز باشد حداقل یک هفته از آتل یا بند استفاده کنید تا بهبودی سریع‌تر و درد کمتر شود. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند ۳ تا ۴ بار در روز از یخ روی شانه آسیب‌دیده استفاده کنید. برای جلوگیری از سفت شدن شانه، تمرینات سبک نیز ممکن است ضروری باشد. بعد از چند هفته، شانه معمولاً به حالت عادی بازمی‌گردد.
از دیگر خدمات فیزیوتراپی هیوا: فیزیوتراپی اطفال در قزوین
عوارض و خطرات دررفتگی مفصل شانه
دررفتگی مفصل شانه می‌تواند عوارض و خطرات متعددی را به همراه داشته باشد که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. این خطرات به ویژه در صورت عدم مراقبت و درمان به‌موقع بیشتر نمایان می‌شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوارض ناشی از دررفتگی مفصل شانه اشاره می‌شود:
- پارگی بافت‌های نرم: یکی از عوارض شایع دررفتگی مفصل شانه، آسیب به عضلات، رباط‌ها و تاندون‌هایی است که مفصل شانه را در جای خود نگه می‌دارند. این آسیب می‌تواند منجر به بروز درد شدید و ناپایداری مفصل شود.
- آسیب به عصب‌ها و عروق خونی: در برخی موارد، دررفتگی مفصل شانه می‌تواند به اعصاب و عروق خونی واقع در داخل یا اطراف مفصل آسیب برساند. این آسیب‌ها ممکن است به علائمی مانند بی‌حسی، ضعف یا تغییرات در جریان خون منجر شوند.
- افزایش احتمال دررفتگی‌های مکرر: افرادی که تجربه دررفتگی شانه را دارند، به‌خصوص در صورت بروز آسیب‌های شدید، بیشتر مستعد دررفتگی مجدد می‌شوند. این واقعیت می‌تواند به مشکلات دائمی و نیاز به درمان‌های مکرر منجر شود.
- کشش یا پارگی تحت فشار: کشش یا پارگی رباط‌ها یا تاندون‌ها در شانه ممکن است نیاز به روش‌های درمانی خاص، از جمله جراحی، داشته باشد. این جراحی‌ها معمولاً به هدف ترمیم ساختار آسیب‌دیده انجام می‌شوند و دوره‌های بهبودی طولانی‌تری نیاز دارند.
- تأثیر بر دامنه حرکتی: مشکلات ناشی از دررفتگی مفصل شانه ممکن است دامنه حرکتی شانه را محدود کند که این موضوع بر فعالیت‌های روزمره فرد تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، بیمار ممکن است با مشکلاتی در انجام کارهای روزمره مواجه شود.
از دیگر خدمات فیزیوتراپی هیوا: فیزیوتراپی صورت در قزوین
نکات پیشگیری از در رفتگی مفصل شانه
1.تقویت عضلات
تقویت عضلات اطراف مفصل شانه با تمرینات مناسب می‌تواند به افزایش ثبات این ناحیه کمک کند و خطر آسیب دررفتگی مفصل شانه کاهش دهد.
2.گرم‌کردن قبل از فعالیت
قبل از هر نوع فعالیت ورزشی، گرم‌کردن مناسب ضروری است تا خون‌رسانی به عضلات افزایش یابد و خطر آسیب کاهش یابد.
۳. استفاده از تکنیک‌های صحیح
استفاده از تکنیک‌های صحیح هنگام انجام حرکات ورزشی یا بلند کردن اشیاء سنگین بسیار مهم است تا فشار اضافی بر روی مفاصل وارد نشود تا از دررفتگی مفصل شانه جلوگیری شود.
۴. مشاوره پزشکی
در صورت وجود هرگونه مشکل یا درد مزمن در ناحیه شانه، مشاوره با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی الزامی است تا برنامه‌ای مناسب برای پیشگیری از آسیب دررفتگی مفصل شانه طراحی شود.
از دیگر خدمات فیزیوتراپی هیوا: فیزیوتراپی مچ و پا در قزوین
نتیجه گیری
دررفتگی مفصل شانه یکی از آسیب‌های رایج و دردناک است که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. شناخت علل، علائم و روش‌های درمانی مرتبط با این نوع آسیب بسیار حائز اهمیت است تا افراد بتوانند به موقع اقدام کنند و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمایند.
با توجه به ساختار پیچیده مفصل شانه، پیشگیری از دررفتگی مفصل شانه نیازمند توجه ویژه‌ای به تقویت عضلات، استفاده از تکنیک‌های صحیح ورزشی و مشاوره پزشکی مناسب است. همچنین، آگاهی از علائم اولیه در رفتگی مفصل شانه و اقدام سریع برای درمان آن می‌تواند نقش بسزایی در حفظ سلامت این ناحیه ایفا کند.
در نهایت، توجه به سلامت جسمانی و رعایت نکات پیشگیرانه می‌تواند منجر به زندگی فعال‌تر و سالم‌تر شود و افراد را از عوارض ناشی از دررفتگی مفصل شانه دور نگه دارد. با پیروی از راهنمایی‌ها و نکات ارائه شده، شما نیز می‌توانید با اطمینان بیشتری فعالیت‌های روزمره خود را ادامه دهید و از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار شوید.