خشکی مفصل چیست و چرا به وجود می آید

خشکی مفصل به معنای کاهش انعطاف و دشواری حرکت دادن مفاصل است؛ مشکلی که بسیاری پس از استراحت طولانی یا با افزایش سن تجربه می کنند. چه عواملی منجر به خشکی مفاصل می شوند و چگونه می توان آن را درمان کرد؟ در ادامه به بررسی علت، تشخیص و درمان های کاربردی برای خشکی مفصل خواهیم پرداخت.

خشکی مفصل چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟

نکته قابل توجه این است که خشکی مفصل یعنی مفصل به راحتی خم یا راست نمی شود؛ گویی روان کاری آن کم شده است. این وضعیت می تواند ناشی از کاهش یا افزایش مایع سینوویال، آسیب دیدگی غضروف، یا کوتاه شدن بافت های اطراف مفصل باشد سوال اصلی این است: چرا مایع مفصل کاهش می یابد یا بافت ها کارایی شان را از دست می دهند؟ در ادامه به این موضوع می پردازیم. جهت بررسی خدمات فیزیوتراپی هیوا کلیک کنید.

علت خشکی مفصل چیست؟

جالب است بدانید خشکی مفصل دلایل متعددی دارد، از جمله:

• آرتروز (استئوآرتریت): فرسودگی غضروف و ایجاد التهاب مایع مفصلی
• آرتریت روماتوئید: بیماری خود ایمنی که مفصل را متورم و خشک می کند
• نقرس: تجمع کریستال های اسید اوریک در مفصل سبب حملات ناگهانی درد و سفتی می شود
• تومور های استخوانی: اگرچه نادر، اما ممکن است مفصل را سفت کنند
• بی تحرکی یا بد جوش خوردن شکستگی: منجر به کوتاه شدن رباط ها، تاندون ها و کپسول مفصلی می شود
• عفونت مفصلی: تورم، التهاب و در نتیجه خشکی مفصل را به همراه دارد

از آن مهم تر این که، ژنیک فقر مایع سینوویال با بی تحرکی طولانی مدت، یکی از بیشترین دلایل احساس خشکی مفصل است. برای اطلاعات بیشتر: تمرینات ورزشی مفصل شانه

خشکی مفصل چگونه درمان می شود؟

نکته قابل توجه این است که اولین گام در درمان، تعیین علت طبیعی یا غیرطبیعی آن است. اگر مشکل کمتر از ۳۰ دقیقه پس از بیداری ادامه دارد، می تواند نشانه بیماری های التهابی باشد که نیاز به بررسی دقیق دارند.

• درمان های خانگی و غیر دارویی
• استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش التهاب و تسکین خشکی
• تمرینات کششی و ورزش های کم فشار مانند پیاده روی، شنا یا یوگا جهت حفظ انعطاف مفصل
• فیزیوتراپی برای تقویت عضلات جانبی مفصل و افزایش دامنه حرکت
• حفظ وزن مناسب برای کاهش فشار روی مفاصل
• روغن های ضد التهابی طبیعی مانند روغن نارگیل یا زیتون ممکن است به روان سازی مفصل کمک کنند.

درمان دارویی

دارو های NSAID ها همچون ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و قرمزی مفصل. تزریق کورتیزون در موارد شدید التهاب یا آرتریت. دارو های ضد روماتیسم اصلاح کننده بیماری (DMARDs) برای روماتیسم برخی مکمل ها مانند گلوکزامین، کندرویتین یا امگا۳ ممکن است درد و خشکی را کاهش دهند.

درمان تخصصی و جراحی

آرثروسکوپی یا خارج کردن استخوان/مایع اضافی برای برطرف کردن خشکی ناشی از ساختار پاتولوژیک. تعویض مفصل (زانو، لگن) در صورت تخریب گسترده غضروف. برای اطلاعات بیشتر: فیزیوتراپی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

آرتریت روماتوئید و ارتباطش با خشکی مفصل

آرتریت روماتوئید بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی به بافت های مفصلی حمله می کند. سوال مهم این است: چگونه روماتیسم باعث خشکی می شود؟ خشکی صبحگاهی بیش از ۳۰ دقیقه، تورم مفصل و خستگی از علائم کلاسیک این بیماری اند. درمان این موارد با دارو های بیولوژیک و DMARDs امکان پذیر است؛ و شایان ذکر است که در صورت عدم کنترل، ممکن است نیاز به جراحی برای بازسازی مفصل باشد.

استئوآرتریت یا آرتروز

در این حالت غضروف مفصلی فرسوده می شود و اصطکاک استخوان ها باعث خشکی و درد می گردد. آرتروز غالباً در زانو، لگن، انگشتان و ستون فقرات دیده می شود و با افزایش سن شیوع آن بیشتر می شود . درمان شامل ورزش ملایم، دارو های ضد التهاب و تقویت عضلات اطراف مفصل است؛ اما در موارد پیشرفته، ممکن است نیاز به تعویض مفصل وجود داشته باشد

تومور های استخوانی و خشکی مفصل

شایان ذکر است که تومور، هرچند کم شیوع، می تواند عامل خشکی مفصل باشد. تومور های بدخیم یا خوش خیم اگر در فضای مفصل یا استخوان های اطراف رشد کنند، موجب احساس سفتی، درد و گاهی تورم می شوند . در چنین مواردی، تشخیص دقیق با تصویربرداری رادیولوژی، MRI و بیوپسی ضروری است و درمان غالباً جراحی و گاهی شیمی درمانی یا رادیوتراپی است.

سخن پایانی

خشکی مفصل یکی از مشکلات رایج است که علل متعددی از آرتروز گرفته تا بی تحرکی یا حتی بیماری های نادرتری چون تومور دارد. نکته قابل توجه این است که در بسیاری از موارد، با ترکیب ورزش منظم، اصلاح سبک زندگی، دارو های ضد التهاب و در صورت نیاز درمان تخصصی یا جراحی می توان خشکی را به طور موثری کاهش داد. اگر احساس کردید خشکی بیش از ۳۰ دقیقه صبحگاهی ادامه داشته یا شدت یافته، توصیه می شود سریع با متخصص ارتوپد یا روماتولوژیست مشورت کنید تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. از دیگر خدمات پیشنهادی هیوا: فیزیوتراپی ستون فقرات در قزوین

سوالات متداول

1. آیا خشکی مفصل همیشه نشانه آرتروز است؟ خیر؛ ممکن است به دلیل آرتریت، نقرس، بی تحرکی یا حتی تومور ایجاد شود. 2. چه زمانی باید برای خشکی مفصل به پزشک مراجعه کرد؟ اگر خشکی بیش از ۳۰ دقیقه صبحگاهی تکرار شود، درد یا تورم همراه داشته باشد یا با فعالیت بهتر نشود. 3. ورزش چه تأثیری بر کاهش خشکی مفاصل دارد؟ ورزش های ملایم مانند شنا، پیاده روی و کشش باعث تقویت عضله حمایت کننده و افزایش حرکت می شوند. 4. مکمل ها چقدر موثرند؟ مکمل هایی مانند گلوکزامین و امگا-۳ در کاهش التهاب و تسکین ممکن است مؤثر باشند، ولی باید زیر نظر پزشک مصرف شوند. 5. آیا جراحی همیشه برای درمان خشکی مفصل لازم است؟ خیر؛ فقط در موارد بسیار پیشرفته که غضروف به طور گسترده آسیب دیده یا ساختار مفصل مشکل ساز شده باشد.